O książce: "Wspomnienia, sny, myśli"

O KSIĄŻCE "WSPOMNIENIA, SNY, MYŚLI" ...

Wiosną 1957 roku, w wieku osiemdziesięciu czterech lat, Carl Gustav Jung, po długich namowach zdecydował się opowiedzieć historię swojego życia. Była to trwająca kilka lat seria rozmów z koleżanką i przyjaciółką Anielą Jaffé. Pierwsze oraz ostatnie rozdziały napisał Jung samodzielnie, niektóre są adaptacjami wcześniej publikowanych esejów, pozostałe to autoryzowany wywiad z redakcją i poprawkami Junga.

Jung opisał swoje życie poczynając od najwcześniejszych wspomnień, snów i wizji z okresu dzieciństwa. Wspomina lata nauki w szkole, okres studiów medycznych w Bazylei małżeństwo i życie rodzinne a także liczne, nieraz egzotyczne podróże. Trzeba podkreślić, że Jung był intelektualnym klejnotem końca XIX w. - w tamtym stuleciu urodził się i odebrał edukację ukończył medycynę (specjalizacja w psychiatrii) i w wieku 27 lat obronił doktorat na Uniwersytecie w Zurychu. Był profesorem Politechniki Federalnej w Zurychu i Uniwersytetu w Bazylei, otrzymał szereg tytułów honoris causa na wielu uniwersytetach świata, znał gruntownie historię i mitologię tak współczesną jak i starożytną w czym pomocna była biegłość w łacinie, grece, francuskim, czy angielskim, znał także podstawy arabskiego oraz swahili. To bogate podłoże intelektualne owocowało ideami, które wyrażone i sformułowane przez Junga zmieniły świat, jaki znamy, pozostawiając nam obraz psychologii człowieka, która pomaga jednostkom zrozumieć własne życie oraz stanowi mapę drogową pomocną w bardziej świadomym i wypełnionym większym sensem życiu.

Ta wyjątkowa autobiografia, w przeciwieństwie do większości podobnych publikacji nie jest chronologiczną serią dat, wydarzeń i spotkanych ludzi, ale przede wszystkim fascynującym spojrzeniem na wewnętrzne doświadczenia Junga, jego marzeń, wizji i doświadczeń, które ukształtowały rozumienie psychiki człowieka XX w.

Dzieląc się swoimi snami, Jung pokazuje, jak ważne jest stosowanie interpretacji marzeń sennych w celu zrozumienia własnego życia; sposobu, w jaki funkcjonujemy w świecie, powtarzających się wzorców, które nieświadomie kierują naszymi zdarzeniami i wyborami, a także jak uczyć się interpretacji snów, aby uzyskać dostęp do naszej wewnętrznej mądrości, pozwalającej przekształcać i osiągać potencjał każdego człowieka.

We „Wspomnieniach, snach wizjach” Jung opowiada także o swoich związkach z Zygmuntem Freudem i ich rozstaniu, co doprowadziło do „nocnej podróży” Junga. Być może właśnie ta uzdrawiająca podróż i jego własne doświadczenie ze zranieniem oraz traumami z dzieciństwa uczyniło Junga wielkim uzdrowicielem oraz przykładem i nadzieją dla milionów ludzi na całym świecie (tak przynajmniej uważa wielu analityków i psychoterapeutów z różnych szkół – np. Winnicot).

W tej książce, w przystępny i zrozumiały sposób Jung dzieli się spostrzeżeniami na temat teorii oraz praktyki psychiatrycznej i psychoanalitycznej, wyjaśnia skąd się wzięły i jak powstawały niektóre z kluczowych pojęć analizy jungowskiej, jak typy psychologiczne, ekstrawertyzm, introwertyzm, persona, cień, anima / animus, Jaźń pojęcie nieświadomości indywidualnej i zbiorowej czy synchroniczność. Opisuje także tło, treść (w skróconych omówieniach) oraz własne refleksje na temat swoich kluczowych prac, takich jak typy psychologiczne, symbole transformacji, energii psychicznej, relacje między ego a nieświadomością i wiele innych.

Jest to fascynująca podróż rzucająca tło oraz będąca zarazem gruntowną i przydatną podstawą pozwalającą lepiej rozumieć inne pisma Junga. Jeśli czytelnik nie zna prac Junga – to zdecydowanie warto zacząć wszelką lekturę jego spuścizny właśnie od tej pozycji.

Dla czytelników, którzy są miłośnikami listów, książka zawiera wcześniej niepublikowaną korespondencję pomiędzy Jungiem a Freudem oraz innymi znaczącymi osobami.

W miarę lektury czytelnik zauważy, że Jung to równie charyzmatyczny, co zajmujący i dowcipny gawędziarz, zaś „Wspomnienia, sny, myśli” okażą się wciągającym, fascynującym, łatwym w czytaniu dziełem, pełnym bogatych opisów i anegdot o życiu wewnętrznym (i zewnętrznym!) tego wielkiego umysłu XX stulecia. A przy tym wszystkim Jung prezentuje pełną skromności i pokory, głęboką i nie pozbawioną humoru, bardzo rzadko spotykaną świadomość. Na łamach książki przewija się teza, że cała wiedza i dzieło Junga – jego zdaniem – wcale nie należy do niego, ani nie jest jego osobistym „wytworem”. Z niezwykłą pokorą i skromnością Jung sugeruje, że to, co dane mu było opisać i doświadczyć jest raczej przepływem pewnej uniwersalnej wiedzy, której jedynie w swoim jednostkowym, ponad 80-letnim życiu autor pozwolił zaistnieć i wyrazić bądź nadać formę.

Już w latach 30-tych XXw. pisze mianowicie:

(...) Chociaż powstają one (powszechnie akceptowane idee) w określonym czasie, to są i zawsze były bezczasowe; wyłaniają się z tego obszaru pro-kreatywnego życia psyche, z którego efemeryczny umysł pojedynczego człowieka wzrasta na podobieństwo rośliny, rozkwita, wydaje owoc i nasienie, a później usycha i obumiera. Idee wyskakują ze źródła, które nie mieści się w zakresie osobistego życia pojedynczej osoby. My nie tworzymy idei; to one nas tworzą.

C.G. Jung; ("Modern Man in Search of a Soul" Harcourt, Brace&World, Inc. str.115)

Na początku autobiografii Jung ujmuje to takimi słowy:

„Życie zawsze przypominało mi roślinę żyjącą ze swego kłącza. Właściwe życie rośliny jest niewidoczne, tkwi bowiem w kłączu. To, co można ujrzeć nad powierzchnią gruntu, wytrzymuje zaledwie jedno lato, później więdnie — efemeryczna zjawa. Kiedy się pomyśli o nieustannym powstawaniu i przemijaniu życia i kultur, odnosi się wrażenie, że to nieskończona marność; nigdy jednak nie straciłem poczucia, że jest to coś, co żyje i trwa w ciągu wieczystej przemiany. To, co widać, to kwiat — kwiat przemija. Kłącze trwa.
W gruncie rzeczy godne opowiadania wydają mi się te tylko wydarzenia z mego życia, w których świat nieprzemijający wdziera się w świat, który przemija. Dlatego też mówię głównie o przeżyciach wewnętrznych. Do nich należą moje sny i marzenia. One też stanowiły tworzywo mej pracy naukowej.”

Kalendarium życia i twórczości Carla Gustava Junga:

1875

urodzony 26 lipca w Kesswil (kanton Turgowia) jako syn Johanna Paula Achillesa Junga, pastora Kościoła ewangelicko-reformowanego (zwingliańskiego), i jego żony Emilii, z domu Preiswerk

1879

przeprowadzka rodziny do Kleinhünnigen k. Bazylei

1886

początek nauki w szkole średniej (gimnazjum) w Bazylei

1895

rozpoczęcie studiów nauk przyrodniczych, a następnie medycznych na uniwersytecie w Bazylei

1896

śmierć ojca

1897

udział w spotkaniach spirytystycznych (często z kuzynką Helly Preiswerk jako medium)

1900

ukończenie studiów medycznych, egzamin państwowy; przenosiny do Zurychu i objęcie posady lekarza asystującego w Burghölzli – klinice psychiatrycznej tamtejszego uniwersytetu, kierowanej przez Eugena Bleulera

1902

promocja doktorska na uniwersytecie w Zurychu na podstawie pracy Zur Psychologie und Psychopathologie sogenannter okkulter Phänomene (O psychologii i patologii tzw. zjawisk tajemnych)

1902/1903

semestr zimowy spędzony w Paryżu, m.in. udział w wykładach Pierre’a Janeta

1903

małżeństwo z Emmą Rauschenbach, z którego urodzi się pięcioro dzieci; kontynuacja działalności w Burghölzli jako lekarz; opracowanie testu skojarzeń słownych; sformułowanie teorii kompleksów

1905

mianowanie na stanowisko ordynatora; badania nad dementia praecox (schizofrenią); Privatdozent w zakresie psychiatrii na Wydziale Medycznym uniwersytetu w Zurychu (do 1913)

1906

publiczne poparcie psychoanalizy Sigmunda Freuda, początek korespondencji

1907

Über die Psychologie der Dementia praecox (O psychologii dementia praecox); wizyta u Freuda w Wiedniu, początek współpracy

1909

po nasilającym się pogorszeniu stosunków z Bleulerem i dużym obciążeniu obowiązkami odejście z Burghölzli i otwarcie praktyki prywatnej w swoim nowo wybudowanym domu w Küsnacht k. Zurychu.

1910

założenie Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego i objęcie w nim stanowiska prezydenta (do 1914)

1912

Wandlungen und Symbole der Libido. Ein Beitrag zur Entwicklungsgeschichte des Denkens (Przemiany i symbole libido. Przyczynek do historii rozwoju myślenia); zdystansowanie się od Freudowskiej teorii libido

1913

zerwanie współpracy z Freudem; początek prac nad koncepcją psychologii analitycznej

1917

rozpoczęcie intensywnych badań nad nieświadomością zbiorową

1921

Psychologische Typen (Typy psychologiczne)

1923

śmierć matki; początek budowy tzw. Wieży w Bollingen nad Jeziorem Zuryskim

1924–1926

podróże badawcze na południowy zachód Stanów Zjednoczonych i do Afryki Wschodniej; badania nad psychologią ludów pierwotnych

1928

rozpoczęcie studiów alchemicznych

1933

nominacja na prezydenta Międzynarodowego Ogólnego Lekarskiego Towarzystwa na rzecz Psychoterapii

1935

założenie Szwajcarskiego Towarzystwa na rzecz Psychologii Praktycznej; otrzymanie tytułu profesora tytularnego Politechniki Federalnej w Zurychu; doktorat honoris causa Harvardu (wcześniej: 1909 – Uniwersytetu Clarka w Worcester; 1937 – uniwersytetów w Kalkucie, Benares, Allahabad; 1938 – Oxfordu; 1945 – uniwersytetu w Genewie)

1937

tzw. The Terry Lectures na Uniwersytecie Yale w New Haven poświęcone psychologii i religii

1940

Psychologie und Religion (Psychologia a religia) – publikacja na podstawie wykładów z Yale z 1937 roku

1942

intensywne badania nad średniowieczną alchemią – prace nad Mysterium coniunctionis. Untersuchungen über die Trennung und Zusammensetzung der seelischen Gegensätze in der Alchemie (Mysterium coniunctionis. Studia o dzieleniu i łączeniu przeciwieństw psychicznych w alchemii)

1943

mianowanie na stanowisko profesora zwyczajnego psychologii uniwersytetu w Bazylei

1944

rezygnacja z nauczania uniwersyteckiego spowodowana chorobą

1945

USA i Szwajcaria – krytyka zachowania Junga wobec narodowego socjalizmu; zarzut antysemityzmu

1948

powstanie Instytutu C.G. Junga w Zurychu

1952

Symbole der Wandlung. Analyse des Vorspiels zu einer Schizophrenie (Symbole przemiany. Analiza preludium do schizofrenii)

1955

śmierć Emmy Jung; ukończenie i wydanie Mysterium Coniunctionis. Untersuchungen über die Trennung und Zusammensetzung der seelischen Gegensätze in der Alchemie (Mysterium coniunctionis. Studia o dzieleniu i łączeniu przeciwieństw psychicznych w alchemii), ostatniego większego dzieła Junga

1961

6 czerwca – śmierć Junga w jego domu w Küsnacht; 9 czerwca – pochówek na tamtejszym cmentarzu w ramach religijnej ceremonii; publikacja autobiografii Erinnerungen, Träume, Gedanken (Wspomnienia, sny, myśli) pisanej we współpracy z Anielą Jaffé od 1957 roku.